บทที่ 6 จดหมายอิเล็กทรอนิกส์

โปรโตคอลสำหรับรับส่งข้อมูล อินเตอร์เน็ตเลเยอร์ (Internet Layer)      โปรโตคอลที่สำคัญที่ทำงานในเลเยอร์อินเตอร์เน็ตคือ  IP,ARP,ICMP และ  IGMP  ผู้อ่านควรที่จะทำความเข้าใจหลักการทำงานของโปรโตคอลนี้ 1  Internet  Protocol  (IP) โปรโตคอล  IP  จะทำหน้าที่เปรียบเสมือนกับที่ทำการไปรษณีย์ กล่าวคือ  โปรโตคอล  IP  จะทำหน้าที่จัดการเกี่ยวกับการรับส่งแพ็กเก็ต หรือบางทีก็เรียกว่า  “ดาต้าแกรม (Datagram) ”คือหน่วยของข้อมูลที่รับมาจากโปรโตคอลที่อยู่เลเยอร์สูงกว่า เช่น TCP และ UDP  ถ้าโฮสต์ปลายทางอยู่คนละเครือข่ายกับโฮสต์ที่ส่งข้อมูล  IP  จะรับผิดชอบในการจัอเส้นทาง  (Routing)  ให้แพ็กเก็ตส่งไปยังเครือข่ายที่โฮสต์นั้นอยู่  ซึ่งในการจัดส่งแพ็กเก็ตข้ามเครือข่ายนั้น  IP  จะใช้ราท์เตอร์ (Routing)  ในการเชื่อมต่อเครือข่ายเหล่านั้นโดยทั่วไปแล้วอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่รับส่งข้อมูลระหว่างเครือข่ายจะเรียกว่าเราท์เตอร์  แต่บางทีอุปกรณ์ตัวนี้ก็จะเรียกว่า  “เกตเวย์ (Gateway)” ซึ่งจะทำหน้าที่เป็นเสมือนประตูไปยังเครือข่ายอื่นๆ  อย่างไรก็ตามทั้งเราท์เตอร์    และ เกตเวย์เป็นอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่ในเลเยอร์ที่  3  เหมือนกัน โปรโตคอล IP นั้นจะเป็นโปรโตคอลที่ให้บริการแบบคอนเน็กชันเลสส์ (Connectionless) ซึ่งทำให้มีความเชื่อถือน้อย เนื่องจากไม่มีโครงสร้างการเชื่อมต่อก่อนที่จะทำการรับ - ส่งข้อมูล  กล่าวคือ ในการส่งข้อมูลในแต่ละครั้งโฮสต์ส่งจะไม่ทำการติดต่อโฮสต์ปลายทางเพื่อตกลงเกี่ยวกับการรับส่งข้อมูลก่อน แต่โฮสต์ที่ต้องการส่งข้อมูลจะทำการส่งแพ็กเก็ตออกไปทันที  โดยที่คาดหวังว่าโฮสต์ปลายทางจะได้รับแพ็กเก็ตนั้นในที่สุด  ดังนั้นความเชื่อถือในการส่งข้อมูลจึงมีน้อยเพราะแพ็กเก็ตอาจสูญหายระหว่างทาง หรือถ้าข้อมูลประกอบด้วยหลายแพ็กเก็ต  แต่แพ็กเก็ตอาจเดินทางมาถึงปลายทางไม่เป็นลำดับได้ หรือมีการส่งแพ็กเก็ตซ้ำกันหรือแพ็กเก็ตส่งถึงล้าช้า  การแก้ปัญหานี้จะปล่อยให้เป็นหน้าที่ของโปรโตคอลที่อยู่ในเลเยอร์ที่สูงกว่ารับผิดชอบ  2  Address  Resolution  Protocol (ARP) การที่คอมพิวเตอร์ที่อยู่ในเครือข่ายเดียวกันต้องการที่จะสื่อสารกันจำเป็นที่ต้องทราบหมายเลขเน็ตเวิร์คการ์ด หรือแม็กแอดเดรส (MAC Address) ของกันและกัน  แพ็กเก็ตไอพีจะถูกห่อหุ้มด้วยเฟรมในระดับดาต้าลิงค์ ซึ่งแม็กแอดเดรสของเครื่องส่งและเครื่องรับจะต้องถูกใส่ไปด้วยปัญหาก็คือเครื่องส่งอาจไม่ทราบหมายแม็กแอดเดรสของเครื่องรับ โปรโตคอล  ARP (Address Rresolution Protocol) จะทำหน้าที่ค้นหาหมายเลขแม็กแอดเดรสของเครื่องที่มีหมายเลขไอพีที่ต้องการ  หลักการทำงานของ ARP คือ โฮสต์ที่ต้องการทราบหมายเลขแม็กแอดเดรสของเครื่องที่มีหมายเลขไอพีนั้น ก็จะทำการบรอดคาสต์แพ็กเก็ตไปยังคอมพิวเตอร์ทุกเครื่องที่อยู่ในเครือข่ายเดียวกัน  ถ้ามีเครื่องที่มีหมายเลขไอพีดังกล่าว  เครื่องนั้นก็จะตอบกลับมาพร้อมหมายเลขแม็กแอดเดรสของเครื่องนั้น  และหลังจากนั้นเครื่องส่งก็สามารถสื่อสารกับเครื่องปลายทางได้ดดยตรง  โดยใช้แม็กแอดเดรสที่ส่งมาพร้อมกับแพ็กเก็ตตอบกลับ ส่วนโปรโตคอลที่ทำหน้าที่ในทางตรงกันข้ามกับโปรโตคอล  ARP คือ โปรโตคอล  RARP (Reverse Address Rresolution Protocol) ซึ่งโปรโตคอลนี้จะช่วยให้โฮสต์ที่รู้หมายเลขแม็กแอดเดรสแต่ไม่รู้หมายเลขไอพี 3  Internet  Control  Messags Protocol  (ICMP) โปรโตคอล ICMP  (Internet  Control  Messags Protocol )  ทำหน้าที่รายงานข้อผิดพลาดต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในระหว่างที่มีการส่งแพ็กเก็ตในเครือข่าย ICMP ใช้ในการส่งแบบคอนเน็กชันเลสส์ (Connectionless) ซึ่งหมายถึงการรับส่งข้อมูลที่ฝ่ายรับและฝ่ายส่งไม่ได้ประสานกันก่อน กล่าวคือ ฝ่ายรับจะไม่ทราบว่าจะมีแพ็กเก็ตส่งมาหาตัวเอง  ดังนั้นโอกาสที่แพ็กเก็ตจะส่งไม่ถึงปลายทางจึงเป็นไปได้สูง  4  Internet  Group  Mmmanagement Protocol  (IGMP) โปรโตคอล IGMP (Internet  Group  Mmmanagement Protocol)  ทำหน้าที่แจ้งให้เราท์เตอร์เกี่ยวกับกลุ่มของเครื่องหมายไอพีที่เป็นมัลติคาสต์  (Multicast) ซึ่งข้อมูลนี้จะถูกส่งต่อ ๆ กันออกไปยังเราท์เตอร์ต่าง ๆ ที่อยู่ในเครือข่ายเพื่อให้เครือข่ายสามารถรองรับการรับส่งข้อมูลแบบมัลติคาสต์ได้  การส่งแพ็กเก็ตของ IGMP จะส่งเป็นไอพีดาต้าแกรมซึ่งเป็นการส่งแบบคอนเน็กชันเลสส์ โฮสต์ทูโฮสต์เลเยอร์ (Host to Host Layer) อย่างที่กล่าวมาแล้วข้างต้น  โปรโตคอลโฮสต์ทูโฮสต์เลเยอร์ (Host to Host Layer) นี้จะประกอบด้วย  2  โปรโตคอลคือ  TCP (Transmission  Control Protocol) UDP (User  Datagram Protocol) ซึ่งเป็นโปรโตคอลแต่ละตัวจะบริการแตกต่างกัน และมีข้อดีข้อเสียต่างกัน โปรโตคอลทั้งสองตัวมีรายละเอียดดังนี้ 1  Transmission Control Protocol (TCP) โปรโตคอล TCP (Transmission  Control Protocol) เป็นโปรโตคอลที่ให้บริการแบบคอนเน็กชันโอเรียนเต็ด  (Connection-Oriented) ซึ่งเป็นการส่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ TCP จะส่งข้อมูลทั้งหมดจนสำเร็จ  ซึ่งถ้าข้อมูลมีขนาดใหญ่ก็จะถูกแบ่งย่อยเป็นหลายแพ็กเก็ต  โปรโตคอล TCP จะทำหน้าที่ควบคุมการรับส่งแพ็กเก็ตข้อมูลย่อย ๆ เหล่านี้  สำหรับกลไกในการควบคุมการไหลของข้อมูลมีรายละเอียดดังนี้ 2  การจัดการเกี่ยวกับเซสชั่น เนื่องจาก TCP เป็นโปรโตคอลที่ให้บริการแบบคอนเน็กชันโอเรียนเต็ด  ดังนั้นก่อนการจะส่งข้อมูลจำเป็นที่จะต้องสร้างเซสชั่นเพื่อเชื่อมต่อกับโฮสต์ปลายทางก่อนเซสชั่นเป็นการสร้างการสนทนาอย่างเป็นรูปแบบระหว่างทั้งสองโฮสต์เพื่อใช้สำหรับการกู้คืนข้อมูล เมื่อเกิดข้อผิดพลาดระหว่างการรับส่งข้อมูล ขั้นตอนในการสร้างเซสชั่นจะมีอยู่  3  ขั้นตอนซึ่งบางทีก็เรียกว่า  “ทรีเวย์แฮนเช็ค (Three – Way  Handshake) โฮสต์ที่ต้องการส่งข้อมูลจะส่งแพ็กเก็ตไปยังโฮสต์ปลายทาง เพื่อแจ้งให้ทราบว่าต้องการส่งข้อมูล โฮสต์ปลายทางก็จะตอบตกลงมา พร้อมทั้งรหัสที่จะใช้ในการรับส่งข้อมูล โฮสต์ต้นทางก็จะส่งแพ็กเก็ตพร้อมรหัสที่ได้รับ เพื่อเป็นการยืนยันการเชื่อมต่อ หลังจากที่ได้มีการสร้างเซสชั่นสำเร็จแล้วถึงเริ่มขบวนการรับ – ส่งข้อมูลจริงๆ ซึ่งในการรับส่งข้อมูลในแต่ละครั้งก็จะมีการยืนยันการรับส่งข้อมูลจากโฮสต์ปลายทางทุกครั้ง  เมื่อรับส่งข้อมูลเสร็จก็เป็นขั้นตอนการยกเลิกการเซสชั่น ซึ่งจะคล้าย ๆ กับการสร้างเซสชั่น 3  การควบคุมการไหลเวียนและกู้คืนข้อมูล ในแต่ละเซสชั่น  โฮสต์ฝ่ายรับต้องตอบกลับทุก ๆ แพ็กเก็ตที่ได้รับภายในเวลาที่กำหนด  เพื่อเป็นการยืนยันการรับข้อมูลทุก ๆ แพ็กเก็ตที่ส่ง  ฝ่ายรับจะทำการเช็คความถูกต้องของแพ็กเก็ตข้อมูลทุกครั้ง และแจ้งให้ทราบถึงการตรวจตอบนั้น ถ้าฝ่ายส่งไม่ได้รับการตอบรับจากฝ่ายรับภายในเวลาที่กำหนด   ฝ่ายรับก็จะคาดเอาว่าแพ็กเก็ตสูญหายระหว่างทาง  ฝ่ายรับก็จะทำการส่งแพ็กเก็ตนั้นให้ใหม่อีกครั้ง  เพื่อจะทำให้มั่นใจได้ว่าข้อมูลทุก ๆ แพ็กเก็ตส่งถึงปลายทางอย่างสมบูรณ์  ข้อมูลในส่วนหัวของโปรโตคอล TCP จะประกอบด้วยข้อมูลมากที่สุด  20  ไบต์  และประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ซึ่งมีฟิลด์มีความหมายดังนี้ TCP  Source  Port  (16 บิต) : ส่วนนี้จะเป็นหมายเลขพอร์ตที่เป็นจุดเริ่มการสื่อสาร หมายเลขพอร์ตเมื่อรวมกับหมายเลข IP จะเป็นที่อยู่ของการส่งข้อมูลกลับ TCP  Destination Port  (16 บิต) : เป็นหมายเลขพอร์ตเครื่องรับ  ซึ่งพอร์ตนี้จะเป็นพอร์ตที่ใช้เชื่อมต่อกับแอพพลิเคชันที่จะนำข้อมูลที่ส่งไปให้นี้ไปโพรเซสต่อไป TCP  Sequence  Number  (32 บิต) : เป็นหมายเลขที่บอกลำดับแพ็กเก็ตที่จะใช้ โดยฝั่งเครื่องรับในการเรียงข้อมูลให้อยู่ในรูปเดิมในการส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายที่สลับซับซ้อนนั้นแพ็กเก็ตแต่ละชุดอาจจะถูกส่งไปบนเส้นทางที่ต่างกัน  ดังนั้นจึงเป็นไปได้ที่แพ็กเก็ตจะเดินทางมาถึงปลายทางไม่เป็นไปตามลำดับที่ส่ง หมายเลขนี้จะใช้ในการจัดเรียงแพ็กเก็ตเหล่านี้ให้อยู่ในลำดับเดิม TCP  Acknowledgement  Number   (32 บิต) : เป็นหมายเลขลำดับแพ็กเก็ตถัดไปที่ทางฝั่งรับคาดหวัง ซึ่งเป็นการบอกเป็นนัยว่าแพ็กเก็ตที่มีหมายเลขลำดับก่อนหน้านี้ได้รับหมดแล้วนั่นเอง Data  Offset  (4 บิต) : เป็นตัวเลขที่บอกขนาดของข้อมูลส่วนหัว (TCP Header) ซึ่งมีหน่วยเป็น  32  บิต หรือ Word Reserved  (6 บิต) : ส่วนนี้จะถูกกำหนดให้เป็นศูนย์ตลอด ซึ่งข้อมูลส่วนนี้ไม่มีความหมายอะไรเพียงแต่เป็นการสงวนไว้ใช้ในอนาคตเมื่อมีการปรับปรุงโปรโตคอล  Flags  (6 บิต) : เป็นข้อมูลที่ใช้สำหรับควบคุมการรับส่งแพ็กเก็ต Window  Size  (16 ) : เป็นตัวเลขที่เครื่องปลายทางบอกให้เครื่องต้นทางทราบขนาดวินโดว์ของเครื่องปลายทางสามารถรับรู้ได้ Checksum (16) : เป็นข้อมูลที่ใช้ในการตรวจสอบข้อผิดพลาดของข้อมูลในส่วนหัว  โดยเครื่องส่งจะทำการคำนวณค่า เช็คซัม (Checksum) ของข้อมูลส่วนหัว เมื่อเครื่องปลายทางได้รับข้อมูลก็จะทำการคำนวณเช็คซัมด้วยวิธีเดียวกัน แล้วทำการเปรียบเทียบข้อมูลค่าที่คำนวณได้กับค่าที่อยู่ในฟิลด์นี้ ถ้าเหมือนกันแสดงว่าไม่มีข้อผิดพลาดในข้อมูลที่ได้รับ Padding : เป็นข้อมูลที่เพิ่มเพื่อให้ข้อมูลส่วนหัวมีจำนวนบิตที่หารด้วย  32  ลงตัว 4  User  Datagram  Protocol  (UDP)        โปรโตคอล UDP (User  Datagram  Protocol)  จะให้บริการการส่งข้อมูลแบบคอนเน็กชันเลสส์  หรือบางทีก็เรียกว่า “ดาต้าแกรม (Datagram)”  ซึ่งจะเป็นการให้บริการแบบตรงกันข้ามกับคอนเน็กชันโอเรียนเต็ดของโปรโตคอล TCP การส่งข้อมูลแบบนี้จะเป็นแบบที่เชื่อถือไม่ได้  โดยจะพยายามส่งข้อมูลให้ดีที่สุด ในการรับส่งข้อมูลในแต่ละครั้งนั้น จะไม่มีการสร้างเซกชั่นก่อน และไม่มีกลไกการตอบกลับแพ็กเก็ตเหมือนโปรโตคอล TCP เหตุที่ตัดกลไกนี้ออกเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการส่งข้อมูลนั่นเอง แต่ข้อเสียก็คือ การรับส่งเชื่อถือไม่ได้  เพราะแพ็กเก็ตอาจสูญหายระหว่างทางซึ่งทางฝ่ายส่งจะไม่ทราบเลย  ดังนั้นโปรโตคอลที่อยู่เหนือกว่าต้องรับผิดชอบเกี่ยวกับการตรวจสอบข้อผิดพลาดของการรับส่งข้อมูลเอง ถึงแม้ว่าโปรโตคอล UDP จะมีความเชื่อถือน้อย แต่มันก็มีข้อดีหลายอย่าง เช่น ถ้าข้อมูลที่ต้องการส่งมีขนาดเล็กมากก็จะเป็นการเสียเวลา  ถ้าต้องสร้างเซกชั่นการเชื่อมต่อระหว่าง 2 โฮสต์นั้นก่อนส่ง และอีกกรณีหนึ่งคือ การส่งข้อมูลแบบแพร่กระจาย หรือบรอดคาสต์ (Broadcast) และมัลติคาสต์(Multicast) การสร้างเซกชั่นจะเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้  เนื่องจากเซกชั่นเป็นการเชื่อมต่อระหว่าง 2 โฮสต์เท่านั้น  ดังนั้นการบรอดคาสต์และมัลติคาสต์จะใช้โปรโตคอล UDP เท่านั้น ข้อมูลในส่วนหัวของโปรโตคอล UDP  ซึ่งในแต่ละฟิลด์มีความหมายดังนี้ UDP  Source  Port  Number (16 บิต): เป็นหมายเลขพอร์ตของเครื่องส่ง เมื่อรวมหมายเลขพอร์ตนี้กับหมายเลข  IP  ก็จะเป็นที่อยู่สำหรับเครื่องรับในการตอบรับข้อความ UDP  Destination  Port  Number (16 บิต): เป็นหมายเลขพอร์ตของทางฝั่งเครื่องรับที่ใช้ในการส่งผ่านข้อมูลไปยังแอพพลิเคชันที่ต้องการติดต่อด้วย UDP  Checksum  (16 บิต): เป็นข้อมูลที่ใช้ในการตรวจสอบข้อผิดพลาดของข้อมูล เครื่องทางฝั่งรับจะทำการคำนวณหมายเลขนี้ด้วยวิธีเดียวกัน แล้วเปรียบเทียบกับค่าที่ส่งมา ถ้าหมายเลขเท่ากันแสดงว่าไม่มีข้อผิดพลาดในข้อมูลส่วนหัว UDP  Message  Length  (16 บิต): เป็นข้อมูลที่บอกความยาวของข้อมูลทั้งหมด  ซึ่งจะเป็นข้อมูลที่ช่วยให้ทางฝ่ายรับทราบว่าข้อมูลควรมีขนาดเท่าใด  Routing Protoco                 เราท์เตอร์จะใช้ข้อมูลที่อยู่ในตารางเราท์ติ้งเทเบิ้ลสำหรับการส่งแพ็กเก็ตระหว่างเส้นทางที่จะถูกเลือกนั้นจะขึ้นอยู่กับอัลกอริธึม (Algorithm) ที่ใช้หรือที่เรียกว่า เราท์ติ้งโปรโตคอล “(Routing  Protocol)” ซึ่งจะแบ่งออกเป็น  2  ประเภท  1  Static  IP  Routing สำหรับการจัดเส้นทางแบบนี้รายการในตารางเราท์ติ้งเทเบิ้ลจะถูกป้อนโดยผู้ดูแลระบบ ซึ่งข้อมูลในรายการนี้จะไม่มีการเปลี่ยนแปลงหลังจากนั้น การคอนฟิกตารางนั้นจะค่อนข้างง่าย แต่ผู้ติดต่อระบบนั้นจะต้องป้อนข้อมูลทุก ๆ ฟิลด์ในตารางเองซึ่งจะเป็นเหมือนการบอกเราท์เตอร์ให้ทราบว่าเครือข่ายไหนที่สามารถติดต่อได้ ความถูกต้องของข้อมูลในตารางเราท์ติ้งเทเบิ้ลจะขึ้นอยู่กับความรับผิดชอบของผู้ดูแลระบบนั้น ๆ โดยทั่วไปแล้ว สำหรับเครือข่ายเล็ก ๆ จะใช้เราท์เราท์ติ้งเทเบิ้ลแบบสแตติกนี้ แต่เมื่อเครือข่ายขยายใหญ่ขึ้นก็จะใช้โปรโตคอลแบบไดนามิกซึ่งง่ายต่อการจัดการมากกว่า 2  Dynamic  IP  Routing การจัดเส้นทางแบบไดนามิกนี้ก็ใช้ชุดโปรโตคอลเพื่อใช้ในการสร้างตารางเราท์ติ้งเทเบิ้ลแทนการป้อนข้อมูลเองโดยคน  ซึ่งวิธีการสร้างนั้นจะขึ้นอยู่กับโปรโตคอล เช่น โหลดของช่องสัญญาณ แบนด์วิธของลิงค์ เป็นต้น ข้อได้เปรียบของการใช้โปรโตคอลแบบนี้คือ  รายการในตารางจะถูกอัพเดตโดยอัตโนมัติ ทำให้ผู้ดูแลระบบไม่ต้องกังวลว่ารายการในตารางจะผิดพลาด ส่วนข้อเสียคือ ปริมาณการไหลเวียนของแพ็กเก็ตในเครือข่ายจะเพิ่มขึ้น โปรโตคอลแบบไดนามิกนี้ยังแบ่งย่อยออกเป็น 2 ประเภทคือ  2.1  Distance-Vector Routing  Protocol โปรโตคอลแบบดิสแทนส์เวคเตอร์จะเลือกเส้นทางที่ดีที่สุด โดยใช้เมตริก (Metric) เป็นเกณฑ์  โดยเมตริกนี้จะเป็นหน่วยที่วัดประสิทธิภาพของลิงค์ไปยังเครือข่ายนั้น และจะขึ้นอยู่กับโปรโตคอลที่ใช้ ซึ่งโดยส่วนใหญ่จะใช้จำนวนฮอบ(Hop) เป็นหลัก เราท์เตอร์ที่ใช้โปรโตคอลนี้จะรักษาตารางเราท์ติ้งเทเบิ้ล  โดยรายการตารางจะขึ้นอยู่กับสถานะของเครือข่ายนั้น ข้อเสียของโปรโตคอลนี้คือเราท์เตอร์จะต้องทำการแลกเปลี่ยนข้อมูลซึ่งกัน และกันเพื่ออัพเดตในรายการที่ต้องการในตาราง หรือเพื่อให้ตารางเราท์ติ้งเทเบิ้ลของในแต่ละเราท์เตอร์ให้ทันสมัยอยู่ตลอดเวลา  เราท์เตอร์แต่ละตัวต้องบรอดคาสต์ในช่วงเวลาที่กำหนดตลอดเวลา  ดังนั้นจึงทำให้จำนวนแพ็กเก็ตที่ไหลเวียนในเครือข่าย 2.2  Link-State  Routing  Protocol                                                    โปรโตคอลแบบลิงค์เตท (Link State Routing  Protocol) จะสร้างเส้นทางข้อมูลเหมือนกับต้นไม้ (Tree) โดยรากของต้นไม้นี้คือ  เราท์เตอร์ตัวมันเอง โดยเราท์เตอร์ในแต่ละตัวจะทำการบรอดคาสต์ข้อมูลที่เกี่ยวกับเครือข่ายที่เชื่อมต่อตรงกับเราท์เตอร์เท่านั้น และเมตริกเราท์เตอร์จะทำการบรอดคาสต์เฉพาะตอนที่มีการเปลี่ยนแปลงเท่านั้น จึงทำให้ลดจำนวนแพ็กเก็ตในเครือข่ายลงได้  Domain Name System (DNS) ในช่วงแรก ๆ ของการใช้เครือข่ายที่ใช้โปรโตคอล TCP/IP นั้น แต่ละโฮสต์จะใช้หมายเลขไอพีเป็นสิ่งบ่งชี้ตัวการที่ผู้ใช้อีกเครื่องหนึ่งจะติดต่อกับผู้ใช้อีกเครื่องหนึ่ง  ผู้ใช้คนนั้นต้องรู้จักหมายเลขไอพีของอีกเครื่องหนึ่งเครือข่ายนี้ใช้งานได้ถ้าเครือข่ายไม่ใหญ่มากนัก เนื่องจากการเติบโตของอินเทอร์เน็ตเป็นไปอย่างรวดเร็ว ทำให้การจำหมายเลขไอพีของแต่ละโฮสต์เป็นไปได้ยาก  ดังนั้นจึงได้มีการพัฒนาระบบเพื่อตั้งชื่อให้แต่ละโฮสต์แทนการใช้หมายเลขไอพี ซึ่งระบบนี้เรียกว่า “DNS (Domain  Name  System)” ระบบ DNS จะทำหน้าที่แปลงชื่อโฮสต์ให้เป็นหมายเลขไอพีหรือในทางตรงข้าม DNS  ทำหน้าที่คล้ายกับสมุดโทรศัพท์  กล่าวคือเมื่อมีคนต้องการจะโทรศัพท์หาใคร คนนั้นจะเปิดสมุดโทรศัพท์ดูเพื่อค้นหาหมายเลขโทรศัพท์ ของคนที่ต้องการติดต่อ คอมพิวเตอร์ก็เช่นกัน เมื่อต้องการติดต่อสื่อสารกับคอมพิวเตอร์เครื่องอื่น เครื่องนั้นก็จะทำการสอบถามหมายเลขไอพีของเครื่องที่ต้องการสื่อสารด้วยกับ DNS แบ่งออกเป็น  3  ส่วนคือ Name  Resolvers : จุดประสงค์หลักของ DNS คือการแปลงชื่อคอมพิวเตอร์ให้เป็นหมายเลขไอพี ในเทอมของ DNS แล้วเครื่องไคลเอนท์ที่ต้องการตอบถามหมายเลขไอพีจะเรียกว่า   “รีโซล์ฟเวอร์ (Resolvers)” ซอฟต์แวร์ที่ทำหน้าที่เป็นรีโซล์ฟเวอร์นั้นจะถูกสร้างขึ้นมากับแอพพลิเคชันหรืออาจจะเป็นไลบรารีที่มีอยู่ในเครื่องไคลเอนท์ Domain  Name  Space : ฐานข้อมูลของระบบ DNS  มีโครงสร้างเป็นต้นไม้ ซึ่งจะเรียกว่า “โดเมนเนมสเปซ (Domain  Name  Space)” แต่ละโดเมนจะมีชื่อและสามารถมีโดเมนย่อย หรือซับโดเมน (Subdomain) การเรียกชื่อจะใช้จุด (.) เป็นตัวแบ่งแยกระหว่างโดเมนหลักและโดเมนย่อย Name  Servers : เนมเซิร์ฟเวอร์ (Name  Servers) คือเครื่องคอมพิวเตอร์ที่รันโปรแกรมที่จัดการฐานข้อมูลบางส่วนของระบบ DNS เนมเซิร์ฟเวอร์จะตอบกลับการร้องขอ ทันทีโดยการค้นหาข้อมูลในฐานข้อมูลตัวเอง หรือจะส่งต่อการร้องขอไปยังเนมเซิร์ฟเวอร์อื่น ถ้าเนมเซิร์ฟเวอร์มีเร็คคอร์ดของส่วนของโดเมน แสดงว่าเนมเซิร์ฟเวอร์นั้นเป็นเจ้าของโดเมนนั้น (Authoritative) ถ้าไม่มีก็จะเรียกว่า   Non - Authoritative   1  Domain         โครงสร้างของระบบ DNS นั้นจะเป็นแบบมีลำดับชั้น (Hierarchy) ดังรูป  โครงสร้างของระบบ  DNS Root  Domain : ลำดับสูงสุดของระบบโดเมนคือ รูทโดเมน (Root  Domain) ทุก ๆ โดเมนจะรู อยู่ภายใต้รูทโดเมนหมด  ดังนั้นรูทโดเมนจึงเป็นส่วนที่สำคัญมากของระบบ DNS ในระบบอินเทอร์เน็ตนั้นรูทโดเมนประกอบด้วยเซิร์ฟเวอร์ 7 เครื่อง Top-Level  Domain : ระดับโดเมนที่รองลงมาจากรูทโดเมนจะเรียกว่า โดเมนระดับหนึ่ง (Top-Level  Domain) โดเมนในระดับนี้จะถูกกำหนดให้โดยประเภทขององค์กรและประเทศโดเมนในระดับนี้จะมีคนแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ  โดเมนขององค์กร โดเมนของประเทศ และโดเมนการแปลงกลับ Second- Level  Domain : สำหรับโดเมนระดับรองรองลงมาจากท็อปเลเวลนี้เป็นโดเมนที่แจกจ่ายให้กับองค์กรหรือบุคคลที่ต้องการชื่อโดเมน 2  โดเมนแบ่งตามหน้าที่ขององค์กร โดเมนในระดับหนึ่งนี้จะอยู่ถัดจากรูทโดเมน แต่ละโดเมนจะใช้โค้ดที่เป็นตัวอักษร 2-4 ตัวเพื่อบ่งบอกจุดประสงค์หรือหน้าที่หลักขององค์กรนั้น ๆ ตัวอย่างเช่น .COM เป็นโดเมนในระดับนี้ 2.1  โดเมนของประเทศ         นอกจากในการตั้งชื่อโดเมนให้เหมาะกับประเภท หรือหน้าที่ขององค์กรแล้ว  การตั้งชื่อโดเมนยังใช้ประเทศในการแบ่ง ซึ่งจะใช้ตัวอักษร 2 ตัวเป็นการบอกชื่อ                                            โดเมนประเทศ โดเมน ประเทศ .th ไทย .uk อังกฤษ .au ออสเตรเลีย .jp ญี่ปุ่น .kr เกาหลี ชื่อโดเมนยังจะสามารถใช้แบบผสมระหว่างทั้งสองประเภท ที่กล่าวข้างต้น  โดยโดเมนที่บ่งบอกประเทศจะอยู่ขวาสุด และถัดมาจะเป็นตัวอักษร 2-3 ตัวของโดเมนที่บอกประเภทขององค์กร เช่น .co + .th จะได้โดเมนเป็น  .co.th  หมายความว่าเป็นโดเมนของบริษัทหนึ่งที่อยู่ในประเทศไทย 3  ประเภทของ DNS เซิร์ฟเวอร์ ข้อมูลที่เก็บไว้ใน DNS เซิร์ฟเวอร์แต่ละเครื่องจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับหน้าที่ หรือประเภทของ DNS เซิร์ฟเวอร์นั้น หน้าที่ของเซิร์ฟเวอร์นั้นจะเป็นสิ่งที่กำหนดว่าข้อมูลจะถูกเก็บไว้ในเซิร์ฟเวอร์อย่างไร  โดย DNS เซิร์ฟเวอร์แบ่งเป็นประเภทต่าง ๆ ดังนี้ 3.1  Primary  Name  Server เนมเซิร์ฟเวอร์หลัก(Primary  Name  Server) คือ เซิร์ฟเวอร์ที่อ่านข้อมูลเกี่ยวกับคอนฟิกูเรชันจากไฟล์ที่เก็บอยู่ในเครื่องนั้น การเปลี่ยนแปลงข้อมูลของโซน เช่น การเพิ่มเร็คคอร์ดต่าง ๆ จะต้องทำที่เนมเซิร์ฟเวอร์หลักเท่านั้น 3.2  Secondary  Name  Server เนมเซิร์ฟเวอร์รอง (Secondary  Name  Server) จะถ่ายโอนข้อมูลของโซนจากเนมเซิร์ฟเวอร์เครื่องอื่นซึ่งอาจเป็นเนมเซิร์ฟเวอร์หลัก หรือเนมเซิร์ฟเวอร์รองก็ได้  กระบวนการถ่ายโอนข้อมูลเกี่ยวกับโซนนี้จะเรียกว่า“โซนทรานสอร์ (Zone  Transfer)” การมีเครื่องเซิร์ฟเวอร์รองนั้นมีประโยชน์ดังนี้ Redundancy : แต่ละโซนจะต้องมีเนมเซิร์ฟเวอร์หลักหนึ่งเครื่อง และเซิร์ฟเวอร์รองหนึ่งเครื่อง  เซิร์ฟเวอร์รองจะทำหน้าที่แทนเซิร์ฟเวอร์หลักเมื่อเซิร์ฟเวอร์หลัก  Distribution :เซิร์ฟเวอร์รองควรตั้งอยู่คนละที่กับเนมเซิร์ฟเวอร์หลัก หรือที่ที่มีไคลเอนท์มากพอสมควร  เพื่อเป็นการช่วยลดปริมาณแพ็กเก็ตที่ต้องวิ่งผ่านระบบ WAN เนื่องจากเนมเซิร์ฟเวอร์รองก็ทำหน้าที่เหมือนกับเนมเซิร์ฟเวอร์หลัก Load  Balancing : การใช้เนมเซิร์ฟเวอร์รองนั้นจะช่วยแบ่งเบาโหลดของเนมเซิร์ฟเวอร์หลักได้ ซึ่งจะช่วยให้เวลาในการโพรเซสและตอบกลับ (Response  Time) เร็วขึ้น  3.3  Master  Name  Server มาสเตอร์เนมเซิร์ฟเวอร์ (Master  Name  Server) เป็นแหล่งข้อมูลโซนของเซิร์ฟเวอร์รอง ดังนั้นเมื่อมาสเตอร์เนมเซิร์ฟเวอร์อาจจะเป็นเนมเซิร์ฟเวอร์หลักก็ได้ หรือเนมเซิร์ฟเวอร์รองก็ได้ เมื่อเปิดเนมเซิร์ฟเวอร์รองครั้งแรกทำการติดต่อกับมาสเตอร์เนมเซิร์ฟเวอร์เพื่อทำโซนทรานสเฟอร์         สำหรับในแต่ละโซนที่เซิร์ฟเวอร์นี้จะทำหน้าที่เป็นเนมเซิร์ฟเวอร์รอง โซนทรานสเฟอร์จะเกิดขึ้นเป็นช่วงๆ หรือเมื่อใดก็ตามที่ข้อมูลเปลี่ยนแปลงบนมาสเตอร์เนมเซิร์ฟเวอร์ 3.4  Forwarders  and  Slaves เมื่อเนมเซิร์ฟเวอร์ได้รับการตอบถาม (Query) เข้ามา เครื่องนั้นก็จะทำการตรวจตอบข้อมูลเกี่ยวกับโซนนั้นในเซิร์ฟเวอร์นั้นก่อน แต่ถ้าเซิร์ฟเวอร์นั้นไม่มีข้อมูลอยู่ หรือไม่มีข้อมูลที่เป็นต้นฉบับ (Non-Authoritative) ของโซนนั้น มันก็จะทำการติดต่อกับเนมเซิร์ฟเวอร์เครื่องอื่น โดยส่วนใหญ่แล้วกรณีนี้จะเกิดขึ้นเมื่อโซนที่สอบถามมานั้น ไม่อยู่ในระบบเครือข่ายเดียวกัน DNS จะกำหนดให้เนมเซิร์ฟเวอร์เครื่องหนึ่งทำหน้าที่เป็นเครื่องส่งต่อ (Forwaeder) เพื่อทำหน้าที่ร้องขอข้อมูลไปยังเนมเซิร์ฟเวอร์อื่นที่อยู่บนอินเทอร์เน็ต และส่งผลที่ได้กลับไปยังเนมเซิร์ฟเวอร์ที่ทำการร้องขอมา  ถ้าเครื่องฟอร์เวิลด์เดอร์ไม่สามารถกลับไปร้องขอได้ เนมเซิร์ฟเวอร์ที่ร้องขอมาจะต้องตัดสินเองว่าจะตอบการร้องขออย่างไร การที่เนมเซิร์ฟเวอร์จะตอบ การร้องขอเอง ในกรณีที่ฟอร์เวิลด์เดอร์ไม่ทำงาน จะเรียกว่าเป็น “นอนเอ็กซ์กลูชีพโหมด (Nonexclusive  Mode)”  3.5  Caching-only  Name  Server ดีเอ็นเอสเซิร์ฟเวอร์ จะทำการเก็บเร็คคอร์ดของโซนที่ได้รับการตอบกลับแล้วไว้ในแคชเป็นเวลาช่วงหนึ่ง ซึ่งถ้าเซิร์ฟเวอร์นี้ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับโซนที่เก็บไว้ในรูปไฟล์ จะเรียกว่า “แคชชิ่งโอนลีเนมเซิร์ฟเวอร์  (Caching-only  Name  Server)”  ดังนั้นมันจึงไม่มีการทำ โซนทรานสเฟอร์ ในตอนแรกที่แคชชิ่งเซิร์ฟเวอร์ทำงาน ในเซิร์ฟเวอร์จะไม่มีข้อมูลใด ๆ เลยดังนั้นมันจึงทำการส่งต่อการร้องขอทั้งหมดไปยังเนมเซิร์ฟเวอร์เครื่องอื่น  ในขณะเดียวกันก็ทำการเก็บข้อมูลการร้องขอต่าง ๆ ที่ได้รับการตอบกลับมาไว้ในแคช ครั้งต่อไปที่มีการร้องขอที่เหมือนกันมันก็สามารถตอบกลับได้ทันที  ในตอนแรกนั้นแคชเซิร์ฟเวอร์จะรับส่งข้อมูลในปริมาณที่มาก  เนื่องจากตอนแรกยังไม่มีข้อมูลอยู่ในแคชเลย แต่เนื่องจากแคชชิ่งเซิร์ฟเวอร์ไม่ต้องทำโซนทรานสเฟอร์  ดังนั้นปริมาณแพ็กเก็ตก็จะน้อยลงเมื่อถึงช่วงเวลาหนึ่ง 4  ขั้นตอนการทำงานของ  DNS กระบวนการในการร้องขอ (Query) ของระบบ DNS จะมีด้วยกัน  3  วิธีคือ รีเคอร์ชีพ (Recursive) , อินเตอร์แอ็คทีฟ (Interactive) และอินเวอร์ส (Inverse) การร้องขอแบบรีเคอร์ชีพและอินเตอร์แอ็คทีฟ โดยปกติการร้องขอแบบรีเคอร์ชีพ  (Recursive  Query) จะเกิดขึ้นระหว่างไคลเอนท์และเนมเซิร์ฟเวอร์  การที่เนมเซิร์ฟเวอร์ได้รับการรร้องขอแบบนี้จะตอบกลับด้วยข้อมูลที่เกี่ยวกับโดนเมนนั้น หรืออาจตอบกลับเป็นข้อความที่บอกการผิดพลาดถ้าข้อมูลของโดเมน หรือโฮสต์นั้นไม่มีระบบ เนมเซิร์ฟเวอร์ที่ได้รับการร้องขอแบบรีเคอร์ชีพนี้  จะรับผิดชอบเกี่ยวกับการค้นหาข้อมูลของโดเมนหรือโฮสต์ โดยจะไม่สามารถส่งต่อเพื่อการร้องขอให้เนมเซิร์ฟเวอร์อื่นได้  อย่างไรก็ตามเนมเซิร์ฟเวอร์สามารถร้องขอแบบอินเตอร์แอ็คทีฟ (Interactive) กับเนมเซิร์ฟเวอร์อื่นได้  เพื่อค้นหาเนมเซิร์ฟเวอร์ที่มีสิทธิ์ในการจัดการโดเมนดังกล่าว  การร้องขอแบบรีเคอร์ชีพและอินเตอร์แอ็คทีฟ  World Wide Web : HTTP เวิลด์ไวด์เว็บ (World  Wide  Web) หรือเรียกสั้น ๆ ว่า เว็บ (Web) หรือ WWW เป็นแอพพลิเคชันหนึ่งที่ทำให้อินเทอร์เน็ตเป็นที่นิยมมากในปัจจุบัน WWW ใช้โปรโตคอล HTTP (Hyper text transfer Protocol) ซึ่งเป็นโปรโตคอลที่ใช้รับส่งไฟล์ HTML (Hyper text Markup Protocol)  โดย HTML นั้นเป็นภาษาที่ใช้อธิบายการแสดงเว็บเพจนั้นเอง WWW เป็นแอพพลิเคชันที่ทำงานแบบไคลเอนท์เซิร์ฟเวอร์  กล่าวคือ  WWW  นั้นจะมีโฮสต์เครื่องหนึ่งที่ทำหน้าที่เป็นเซิร์ฟเวอร์ เรียกว่า “เว็บเซิร์ฟเวอร์ (Web Server) ซึ่งจะทำหน้าที่ให้บริการเอกสาร HTML ส่วนเครื่องไคลเอนท์นั้นใช้โปรแกรมเว็บบราวเซอร์ (Web Browser) เช่น อินเตอร์เน็ตเอ็กซ์พลอเรอร์ (IE) ซึ่งจะร้องขอไฟล์ HTML จากเว็บบราวเซอร์และแสดงผลให้ผู้ใช้ดู  การทำงานของโปรโตคอล HTML 1  กลไกการทำงานของ โปรโตคอล HTTP เป็นโปรโตคอลที่อยู่ในชั้นแอพพลิเคชันของชุดโปรโตคอล TCP/IP ซึ่งจะเป็นตัวกำหนดรูปแบบการร้องขอไฟล์ของไคลเอนท์  (เว็บบราวเซอร์) จากเว็บเซิร์ฟเวอร์ และรูปแบบการถ่ายโอนไฟล์จากเว็บเซิร์ฟเวอร์ไปยังไคลเอนท์โดยขั้นตอนคร่าวๆ นั้นได้แสดงในรูปที่ 2.51 ซึ่งอธิบายได้ดังนี้คือ กระบวนการนั้นจะเริ่มที่ทางฝั่งไคลเอนท์ โดยผู้ใช้คลิกในลิงค์ในเว็บเพจ หรือพิมพ์ URL (Uniform Resource Locator) ในช่องที่อยู่ (Address) ของเว็บบราวเซอร์ หลังจากนั้นเว็บบราวเซอร์จะทำการส่งการร้องขอ (HTTP Request) ผ่านเครือข่ายไปยังเว็บเซิร์ฟเวอร์ เมื่อเว็บเซิร์ฟเวอร์ที่ได้รับการร้องขอก็จะทำการค้นหาไฟล์ที่ถูกกำหนดใน URL ซึ่งถ้าพบก็จะตอบกลับ (HTTP  Response) พร้อมกับไฟล์  กลับไปยังฝั่งไคลเอนท์  เว็บบราวเซอร์เมื่อได้รับการตอบกลับก็จะแสดงไฟล์นั้นให้ผู้ใช้ดู  โปรโตคอล HTTP นั้นไม่ได้กำหนดรูปแบบการแสดงผลให้ผู้ใช้ดู ซึ่งหน้าที่นี้เป็นของเว็บบราวเซอร์  ดังนั้นเว็บบราวเซอร์ที่ต่างกันอาจแสดงเว็บเพจไม่เหมือนกันก็ได้ เว็บเพจหรือไฟล์ที่อยู่ในรูปแบบ HTML นั้นจะประกอบด้วยออบเจ็กต์ เช่น  รูปภาพ  (ไฟล์ .jpg, .gif เป็นต้น)  เสียง  และวิดีโอ  เป็นต้น  โดยออบเจ็กต์เหล่านี้จะถูกส่งทีละออบเจ็กต์ผ่านการเชื่อมต่อ TCP ที่สร้างไว้ก่อนหน้า  ดังนั้นถ้ามีออบเจ็กต์เยอะๆ ในไฟล์  ก็จะทำให้กระบวนการนี้ช้าเนื่องจากมีแค่การเชื่อมต่อเดียว แต่ละบราวเซอร์ในปัจจุบันสามารถสร้างการเชื่อมต่อ TCP ได้ทีละหลายๆ การเชื่อมต่อในเวลาเดียวกัน  ดังนั้นเมื่อบราวเซอร์ได้รับการตอบรับ ครั้งแรกก็จะสร้างการเชื่อมต่อใหม่หลาย ๆ การเชื่อมต่อพร้อมกับการส่งในการร้องขอไปในการเชื่อมต่อเหล่านั้น  ทำให้การถ่ายโอนออบเจ็กต์ทั้งหมดที่ต้องแสดงในเว็บเพจหนึ่งนั้นเร็วขึ้น                          2  ข้อความการร้องขอและตอบกลับ (HTTP  Message) มาตรฐานของโปรโตคอล HTTP ที่ใช้ในปัจจุบันคือเวอร์ชัน1.1 (HTTP/1.1)  ซึ่งได้กำหนดรูปแบบข้อมูลที่รับส่งระหว่างไคลเอนท์และเซิร์ฟเวอร์  โดยข้อความที่แลกเปลี่ยนกันนี้แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ ข้อความการร้องขอ (HTTP Request Message) และข้อความการตอบกลับ (HTTP  Response Message) การถ่ายโอนไฟล์ : FTP FTP (File Transfer Protocol) เป็นโปรโตคอลสำหรับถ่ายโอนไฟล์ระหว่างสองเครื่อง โปรโตคอล FTP นั้นมีมาพร้อมกับอินเตอร์เน็ตในสมัยแรกๆ และยังเป็นโปรโตคอลที่นิยมในปัจจุบัน FTP ถูกอธิบายใน RFC 959 ดังรูปที่ 2.52 ซึ่งแสดงลักษณะการถ่ายโอนไฟล์ระหว่างเครื่องด้วย FTP โดยทั่วไปแล้วเมื่อผู้ใช้ต้องการถ่ายโอนไฟล์ระหว่างเครือข่าย  ผู้ใช้ก็จะต้องเปิดโปรแกรม FTP ซึ่งสิ่งที่ผู้ใช้ต้องระบุในการเชื่อมต่อครั้งแรกคือ ชื่อหรือที่อยู่ของ FTP เซิร์ฟเวอร์ พร้อมทังชื่อล็อกอินและรหัสผ่าน หลลังจากนั้นไคลเอนท์จะสร้างการเชื่อมต่อ TCP กับเซิร์ฟเวอร์ และส่งข้อมูลเกี่ยวกับล็อกอินเพื่อเซิร์ฟเวอร์จะได้ตรวจสอบสิทธิ์ของผู้ใช้ และถ้าตรวจสอบสิทธิ์ผ่านผู้ใช้ก็สามารถอัพโหลดไฟล์ หรือดาวน์โหลดไฟล์ระหว่างเครื่องของผู้ใช้และเซิร์ฟเวอร์ได้  การถ่ายโอนไฟล์ด้วย FTP                 โปรโตคอล FTP และ HTTP มีหลายอย่างที่เหมือนกัน เช่น ทั้งสองเป็นโปรโตคอลสำหรับถ่ายโอนไฟล์และนอกจากกนี้ใช้การเชื่อมต่อแบบ TCP เหมือนกัน อย่างไรก็ตามทั้งสองโปรโตคอลมีข้อแตกต่างที่สำคัญคือ โปรโตคอล FTP จะใช้การเชื่อมต่อ TCP ที่ขนานกันสองการเชื่อมต่อ การเชื่อมต่อแรกใช้สำหรับการควบคุมการถ่ายโอนไฟล์ (Control Connection)                                                                     ส่วนการเชื่อมต่อที่สองจะใช้สำหรับการถ่ายโอนข้อมูลหรือไฟล์ (Data Connection) ช่องการเชื่อมต่อข้อมูลนั้นจะใช้สำหรับการส่งข้อมูล หรือคำสั่งที่ใช้สำหรับควบคุมการถ่ายโอนไฟล์ระหว่างโฮสต์ เช่น  ชื่อล็อกอิน  รหัสผ่าน  คำสั่งสำหรับการเปลี่ยนไดเร็คทอรี  หรือคำสั่งสำหรับการอัพโหลดไฟล์ (put) และคำสั่งสำหรับการดาวน์โหลดไฟล์ (get) เป็นต้น  ส่วนช่องการเชื่อมต่อข้อมูลนั้นก็ใช้สำหรับการถ่ายโอนไฟล์  ส่วนโปรโตคอล HTTP นั้นจะใช้การเชื่อมต่อเดียวสำหรับทั้งรับส่งข้อมูลการควบคุมและไฟล์เว็บเพจ  รูปที่ 2.53 แสดงช่องการเชื่อมต่อของ FTP  ช่องควบคุมและช่องการถ่ายโอนไฟล์ของ  FTP กระบวนการของการถ่ายโอนไฟล์ด้วย FTP นั้นจะเริ่มจากไคลเอนท์สร้างการเชื่อมต่อ TCP กับทางฝั่งเซิร์ฟเวอร์ผ่านทางพอร์ต 21 ซึ่งการเชื่อมต่อนี้เป็นช่องสำหรับการรับส่งข้อมูลการควบคุมการถ่ายโอนไฟล์ เมื่อสร้างการเชื่อมต่อสำหรับต่อไปทางฝังไคลเอนท์ก็จะส่งข้อมูลล็อกอิน เช่น ชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านไปให้ทางฝั่งเซิร์ฟเวอร์ตรวจสอบสิทธิ์ เมื่อเซิร์ฟเวอร์ตรวจสอบสิทธิ์ผ่านไคลเอนท์ก็สามารถดาวน์โหลด หรืออัพโหลดไฟล์ได้ ซึ่งมีขขั้นตอนดังนี้ เช่น เมื่อไคลเอนท์ต้องการดาวน์โหลดไฟล์ไคลเอนท์ก็ส่งข้อมูลเกี่ยวกับไฟล์นั้นไปให้ทางฝั่งเซิร์ฟเวอร์ผ่านทางพอร์ต 21  เมื่อเซิร์ฟเวอร์ได้รับการร้องขอก็จะสร้างการเชื่อมต่อใหม่โดยใช้พอร์ต 20 กับ ทางฝั่งไคลเอนท์  หลังจากนั้นไฟล์ที่ร้องขอนั้นก็จะถูกถ่ายโอนผ่านทางพอร์ต 20  และเมื่อการถ่ายโอนไฟล์เสร็จก็จะปิดการเชื่อมต่อที่พอร์ต 20 และเมื่อมีการร้องขอใหม่  ซึ่งอาจจะเป็นการอัพโหลดหรือดาวน์โหลดไฟล์ก็จะสร้างการเชื่อมต่อ TCP ผ่านพอร์ต 20 ใหม่ แต่ช่องการเชื่อมต่อสำหรับการควบคุมนั้นยังคงสภาพไว้จนกว่าทางฝั่งไคลเอนท์จะยกเลิก                                                               1  คำสั่งของ  FTP ในหัวข้อนี้จะกล่าวถึงคำสั่งต่างๆ ที่รับส่งระหว่างไคลเอนท์และเซิร์ฟเวอร์สำหรับควบคุมการถ่ายโอนไฟล์ระหว่างไคลเอนท์และเซิร์ฟเวอร์  โดยคำสั่งเหล่านี้จะผ่านทางช่องควบคุมที่พอร์ต 21 คำสั่งของ FTP นั้นคนทั่วไปสามารถอ่านและเข้าใจความหมายได้ โดยคำสั่งนั้นจะอยู่ในรูปแบบ ASCII ทุกๆ คำสั่งนั้นจะขึ้นต้นด้วยตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ โดยบางคำสั่งอาจมีพารามิเตอร์เข้า  คำสั่งที่สำคัญมีดังนี้ -      USER  username : ใช้สำหรับส่งชื่อสำหรับล็อกอิน -      Pass  password : ใช้สำหรับส่งรหัสผ่าน -      LIST : ใช้สำหรับไคลเอนท์ส่งการร้องขอให้เซิร์ฟเวอร์ส่งรายการของไฟล์และโฟลเดอร์ในไดเร็คทอรีปัจจุบัน  โดยเซิร์ฟเวอร์นั้นจะส่งข้อมูลนี้ผ่านช่องทางข้อมูล  หรือการเชื่อมต่อที่พอร์ต 20 -      RETR  filename : ใช้สำหรับการดาวน์ โหลดไฟล์ (คำสั่ง get)  จากเซิร์ฟเวอร์จากไดเร็คทอรีปัจจุบัน -      STOR filename : ใช้สำหรับอัพโหลดไฟล์(คำสั่ง put)ไปยังไดเร็คทอรีปัจจุบันที่เซิร์ฟเวอร์ ข้างบนเป็นตัวอย่างคำสั่ง  ที่ไคลเอนท์ส่งผ่านช่องควบคุมไปให้เซิร์ฟเวอร์  การตอบกลับของเซิร์ฟเวอร์ของในแต่ละคำสั่งนั้นจะเริ่มด้วยตัวเลขสามหลัก  ซึ่งจะเป็นรหัสบอกสถานภาพของเซิร์ฟเวอร์  และอาจจะมีข้อความต่อท้ายหมายเลขนี้เพื่ออธิบายรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการตอบกลับนั้นๆ ตัวอย่างของการตอบกลับจากเซิร์ฟเวอร์  เช่น -      331  Username OK, password required -      125  Data connection already opened; transfer starting -      425  Can’t open data connection -      452  Error writing file สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับคำสั่ง  และการตอบกลับของเซิร์ฟเวอร์นั้นผู้ใช้สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ใน RFC 959 2  จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ : E-Mail อีเมล (E-mail) หรือจดหมายอิเล็กทรอนิกส์       (Electronic mail)      เป็นอีก แอพพลิเคชันหนึ่งที่นิยมมากรองจากเวิลด์ไวด์เว็บในอินเตอร์เน็ตปัจจุบัน หลักการทำงานของอีเมลนั้นก็จะคล้ายๆ กับการรับส่งจดหมายทั่วๆ ไป กล่าวคือ  ผู้ใช้สามารถรับส่งข้อความถึงกันและกันได้  แต่ข้อได้เปรียบของอีเมลก็คือ  รวดเร็ว  ง่ายต่อส่ง  และถูกกว่า  นอกจากข้อความธรรมดาแล้วปัจจุบันเรายังสามารถส่งข้อความในรูปแบบของเอกสาร HTML ซึ่งเราสามารถใส่ลิงค์รูปภาพ  เสียง หรือแม้กระทั่งวิดีโอก็ได้ด้วย  ในหัวข้อนี้ผู้เขียนจะได้อธิบายถึงหลักการทำงานของอีเมลรวมถึงโปรโตคอลในระดับแอพพลิเคชันที่ใช้สำหรับรับส่งอีเมลผ่านอินเเตอร์เน็ต                                                                                   ระบบอีเมล     2.1  POP กระบวนการส่งอีเมลจะสิ้นสุดเมื่ออีเมลส่งถึงเมลเซิร์ฟเวอร์ของผู้รับ ซึ่งอีเมลนั้นจะถูกเก็บไว้ในเมลบ็อกซ์ของผู้รับที่เซิร์ฟเวอร์  ในช่วงแรก ๆ ของการใช้อีเมลนั้น  เมื่อผู้ใช้ต้องการอ่านอีเมลก็จะล็อกอินมายังเมลเซิร์ฟเวอร์แล้วค่อยๆ ใช้โปรแกรมอีเมลอ่านข้อความในจดหมาย  ปัจจุบันผู้ใช้จะใช้เมลไคลเอนท์ เช่น เอาต์ลุ๊คในการเช็คเมลในเมลบ็อกซ์ที่เก็บไว้ที่เซิร์ฟเวอร์ ดังนั้นเมลไคลเอนท์ก็จะใช้โปรโตคอล เช่น POP,IMAPเป็นต้น เพื่อสำหรับดึงอีเมลจากเซิร์ฟเวอร์มาเก็บไว้ที่เครื่องไคลเอนท์ของผู้ใช้เพื่ออ่านอีเมลที่ส่งมาถึงผู้ใช้คนนั้น                                                                                                               POP(Post office Protocol)เป็นโปรโตคอลที่ใช้อ่านเมลในเมลบ็อกซ์ซึ่งเวอร์ชันที่ใช้ในปัจจุบันคือ เวอร์ชัน 3 (POP 3) และรายละเอียดได้ถูกอธิบายใน RSC 1939 การทำงานนั้นจะเริ่มจากไคลเอนท์สร้างการเชื่อมต่อแบบ TCP กับเมลเซิร์ฟเวอร์ผ่านพอร์ต  110  ซึ่งในระหว่างการเชื่อมต่อนั้นจะมีขั้นตอนการเชื่อมต่ออยู่  3  ระยะดังนี้  ระยะเมื่อไคลเอนท์สร้างการเชื่อมต่อกับเซิร์ฟเวอร์แล้วก็จะส่งข้อมูลการล็อกอินคือชื่อผู้ใช้ และรหัสผ่าน  เพื่อตรวจสอบสิทธิ์                                                                     การใช้งาน  ระยะที่ 2 จะเป็นการดาวน์โหลดอีเมลจากเซิร์ฟเวอร์ และในระยะนี้ไคลเอนท์สามารถกำหนดว่าเมลไหนที่ผู้ใช้ต้องการลบออกจากเมลบ็อกซ์  ส่วนในระยะสุดท้ายก็คือการสิ้นสุดการเชื่อมต่อ  โดยเมลเซิร์ฟเวอร์จะทำการลบอีเมลที่ผู้ใช้ต้องการ และสิ้นสุดการเชื่อมต่อข้างล่างเป็นตัวอย่างของคำสั่งที่ไคลเอนท์ส่งให้เซิร์ฟเวอร์ และการตอบกลับจากเซิร์ฟเวอร์  ผู้อ่านอาจทดลองโดยใช้ telnet ไปที่พอร์ต 110 ของเมลเซิร์ฟเวอร์ (telnet YourPOP3Server 110) 2.2  IMAP ปัญหาของ POP3 คือผู้ใช้ไม่สามารถจัดการเมลบ็อกซ์ของตัวเองได้ ทำได้ก็แค่ดาวน์โหลดเมลและลบเมลที่ไม่ต้องการเท่านั้น  สำหรับผู้ใช้บางคนที่ต้องการเก็บเมลไว้ที่เซิร์ฟเวอร์เพื่อที่เขาจะได้อ่านเมลจากเครื่องใดก็ได้นั้น  เมื่อเมลที่เก็บไว้ในเมลบ็อกซ์เพิ่มจำนวนมากขึ้น ก็อาจทำให้ผู้ใช้ยากที่จะจัดการเมลได้ ถ้าใช้ POP3 นั้นผู้ใช้ไม่สามารถบอกได้ว่าเมลไหนที่ได้อ่านแล้ว  หรือผู้ใช้ไม่สามารถสร้างโฟลเดอร์ใหม่ที่เซิร์ฟเวอร์ได้ ทำให้ยากต่อการค้นหาเมลหรือถ้าต้องอ่านเฉพาะเมลใหม่ก็จะทำยาก IMAP  (Internet Message Access Protocol) ซึ่งได้อธิบายใน RFC 2060 เป็นโปรโตคอลที่ใช้สำหรับเข้าจัดการเมลบ็อกซ์   โดยเวอร์ชันล่าสุดคือ เวอร์ชัน 4  แก้ไขที่ 1 (IMAP4rev1) และถูกคิดค้นขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหาของ POP3 ซึ่ง IMAP นี้มีฟีเจอร์ต่าง ๆ มากกว่า POP3 แต่จะซับซ้อนมากกว่า IMAP เป็นโปรโตคอลที่อนุญาตให้ผู้ใช้สามารถจัดการเมลบ็อกซ์ที่เซิร์ฟเวอร์  ตัวอย่างเช่น ผู้ใช้สามารถสร้างโฟลเดอร์เพื่อจัดเก็บเมลใหม่ที่เซิร์ฟเวอร์ได้ และยังสามารถย้ายเมลจากโฟลเดอร์หนึ่งไปยังโฟลเดอร์หนึ่งได้ และนอกจากนี้เซิร์ฟเวอร์ยังเก็บรายละเอียดเกี่ยวกับว่าเมลนี้ได้ถูกเปิดอ่านแล้วหรือยัง เป็นต้น  นอกจากนี้ IMAP ยังอนุญาตให้ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดเฉพาะบางส่วนของเมลเท่านั้น เช่น ข้อมูลส่วนหัวของอีเมล หรือถ้าเป็นอีเมลที่มีไฟล์แนบ (Attachment) ผู้ใช้อาจกำหนดให้ดาวน์โหลดเฉพาะข้อความเท่านั้น ส่วนไฟล์ที่แนบให้ เก็บไว้ที่เซิร์ฟเวอร์ก่อนฟีเจอร์นี้เหมาะสำหรับในกรณีที่แบนด์วิธระหว่างไคลเอนท์ และเซิร์ฟเวอร์ต่ำ ซึ่งถ้าดาวน์โหลดทั้งอีเมลอาจใช้เวลานานเกินไป 2.3  SNMP SNMP (Simple Network Management Protocol) เป็นโปรโตคอลในแอพพลิเคชันเลเยอร์ ที่ใช้สำหรับแลกเปลี่ยนข้อมูลเกี่ยวกับการจัดการเครื่อข่ายระหว่างอุปกรณ์เครือข่ายต่างๆ          โปรโตคอลนี้เป็นส่วนหนึ่งในชุดโปรโตคอล  TCP/IP  ซึ่งช่วยให้ผู้ดูแลระบบ สามารถจัดการประสิทธิภาพ วิเคราะห์ปัญหา และให้ข้อมูลเพื่อใช้สำหรับการวางแผนเพื่อขยายเครือข่ายในอนาคต โปรโตคอล SNMP ได้พัฒนามาแล้ว 2 เวอร์ชันคือ SNMPv1 และ SNMPv2  ซึ่งทั้งสองเวอร์ชันมีหลายฟีเจอร์ที่เหมือนกัน แต่เวอร์ชัน 2 จะมีส่วนขยายเพิ่ม  ส่วนเวอร์ชัน 3 (SNMPv3) กำลังอยู่ในระหว่างการพัฒนา 2.3.1  องค์ประกอบของระบบการจัดการเครือข่าย ระบบการจัดการระบบเครือข่ายที่ใช้โปรโตคอล SNMP จะประกอบด้วย 3 ส่วนคือ อุปกรณ์เครือข่ายที่ต้องการจัดการ (Managed  Devices) เอเจนต์ (Agents) ระบบจัดการเครือข่าย (Network  Management  ystems  NMS) อุปกรณ์เครือข่ายที่ต้องการจัดการ (Managed  Devices)  คืออุปกรณ์เครือข่ายที่ติดตั้งเอเจนต์ SNMP ซึ่งเอเจนต์จะทำหน้าที่รวบรวมและจัดเก็บข้อมูลของอุปกรณ์และรับส่งข้อมูลนี้กับ NMS  โดยใช้โปรโตคอล SNMP อุปกรณ์เครือข่ายที่ต้องการจัดการเช่น เราท์เตอร์, แอ็กเซสเซิร์ฟเวอร์, สวิตซ์, ฮับ, คอมพิวเตอร์ หรือเครื่องพิมพ์  เป็นต้น เอเจนต์เป็นซอฟต์แวร์ที่ติดตั้งที่อุปกรณ์เครือข่ายที่ต้องการจัดการ ซึ่งซอฟต์แวร์นี้จะจัดการข้อมูลของอุปกรณ์นั้น และแปลงให้สามารถใช้งานได้กับโปรโตคอล NMS เป็นเซิร์ฟเวอร์ที่มอนิเตอร์และควบคุมอุปกรณ์เครือข่ายอีกทีหนึ่ง 2.3.2  คำสั่งพื้นฐานของ  SNMP อุปกรณ์เครือข่ายจะถูกมอนิเตอร์ควบคุมโดยคำสั่งพื้นฐานดังนี้  Read : ใช้โดย NMS เพื่อมอนิเตอร์อุปกรณ์นั้น โดย NMS จะอ่านและตรวจสอบข้อมูลต่าง ๆ ที่อุปกรณ์นั้นเก็บรวบรวมไว้ Write : ใช้โดย NMS เพื่อควบคุมอุปกรณ์นั้น โดย NMS จะเปลี่ยนค่าตัวแปรต่าง ๆ ที่เก็บไว้ที่อุปกรณ์นั้น         Trap : เป็นข้อมูลที่อุปกรณ์นั้นส่งไปยัง NMS เมื่อมีเหตุการณ์ที่กำหนดเกิดขึ้น 2.4  MIB  (Management  Information  Base) MIBเป็นฐานข้อมูลที่เก็บรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวกับการจัดการเครือข่าย และมีการเก็บแบบมีลำดับชั้น MIB สามารถแอ็กเซสได้โดยใช้โปรโตคอลจัดการระบบ เช่น SNMP ฐานข้อมูลจะประกอบด้วยออบเจ็กต์ (Object) ซึ่งแต่ละออบเจ็กต์จะมีหมายเลขประจำ (Object ID) แต่ละออบเจ็กต์จะเป็นค่าหนึ่งที่บอกคุณสมบัติหรือสถานะของอุปกรณ์ที่ถูกจัดการนั้น ๆ แต่ละออบเจ็กต์อาจมีหลายหน่วย (Instance) หรือตัวแปรนั่นเอง ออบเจ็กต์แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ สเกลาร์ (Scalar) และเทบูลาร์ (Tabular) ออบเจ็กต์แบบสเกลาร์เป็นค่าเดียว ส่วนออบเจ็กต์แบบเทบูลาร์เป็นออบเจ็กต์ที่มีหลายค่า ซึ่งจะถูกจัดเก็บไว้เป็นตาราง